Lección 5 |
Kie vi sidas?. Mi sidas sur seĝo (silla). Kie vi dormas?. Mi dormas sur lito (cama). Kie estas la libro?. La libro estas tie, sur la tablo. Kie estas la krajono (pron. "kraiono") (lápiz)?. La krajono estas tie ĉi, en mia mano. Kie estas la moneroj (monedas)? Ili estas tie ĉi, en mia poŝo ( mi bolsillo). Ĉu aero estas ĉie (en todas partes)?. Jes, aero (aire) estas ĉie. Kie estas la esperantistoj?. La esperantistoj estas ĉie: en Eŭropo, Azio, Ameriko, Afriko kaj Oceanio. Kie estas la domo de la vagabondo?. Nenie ( en ningún sitio). Kie estas la krajono?. Ĝi devas esti ie (en algún sitio), sur la tablo. NOTA: La particula aproximativa "ĉi" se puede colocar antes o después de las palabras "tie" y "tiu". Por costumbre es más frecuente colocarlo antes.
DIALOGO (diálogo) Aleksandro (Alejandro): - Kie estas la hotelo "Atlantiko"?. Filipo (Felipe): - En la strato Bruselo. (strato = calle)
Dialogo kun la avo (abuelo) AVO: Kie estas mia pipo (pipa)?. Ĝi devas esti ie (en algún sitio). Mi ne trovas ĝin. (trovi = encontrar, hallar). NEPO (nieto): - Jes, kara (querido) avo. Ĝi estas en via poŝo (bolsillo). Petro ne staras. Li iras (va, anda). María ne sidas. Ŝi iras.
Petro iras kun María. Paŭlo (pablo) parolas kun Roberto. Diego dancas (pron. "dantsas") (baila) kun Ana. Sofia ludas (juega) kun Alberto. Kun kiu iras Petro?. Petro iras kun María. Kiu parolas kun Roberto?. Paŭlo parolas kun Roberto. Kiu dancas kun Ana?. Diego dancas kun Ana. Kun kiu ludas Sofia?. Sofia ludas kun Alberto.
Kun kiuj (quienes) vi deziras paroli kaj skribi?. Mi deziras paroli kaj skribi kun amikoj (amigos). Ĉu vi deziras korespondi (tener correspondencia)?. Jes, mi deziras korespondi. Kun kiuj vi deziras korespondi?. Mi deziras korespondi kun amikoj en multaj landoj (países).
La intruisto skribas. Li skribas per krajono. Ni pensas per la kapo (cabeza). Ni flaras (olemos) per la nazo (nariz). Ni vidas (vemos) per la okuloj (ojos) kaj ni aŭdas (oímos) per la oreloj (oídos).
La instruisto parolas pri Literaturo. Li skribas ekzemplojn (ejemplos) pri la prepozicioj. Ŝi ne scias (sabe) la veron (verdad) pri tiu afero (asunto). COMPLEMENTO DIRECTO Si yo digo "Pedro golpea a Roberto", es evidente quien es el autor de la acción de golpear (Pedro), y quien recibe los golpes (Roberto). En Gramática se dice que quien realiza una acción, como golpear, escribir, etc. es el "sujeto", y quien recibe el efecto de la acción es el "complemento directo". En Esperanto para mostrar quien recibe una acción, o sea el llamado "complemento directo", se utiliza la terminación "n". Por ejemplo: Petro batas (golpea) Roberton: Pedro golpea a Roberto. Mi skribas leteron (carta): Yo escribo una carta. Petro amas Marian: Pedro ama a María. El uso de la terminación "n", como lo expresó
el propio Zamenhof, iniciador del Esperanto, debe
usarse solamente en casos claros. Ahora tomemos como ejemplo el verbo "havi" (tener, poseer), y las palabras "domo" (casa) y "urbo" (ciudad). Cuando Ud. escribe una carta, puede poner la misma idea en las siguientes formas: Mi havas domon en la urbo: yo tengo una casa en la ciudad. Domon mi havas en la urbo: una casa yo tengo en la ciudad. En la urbo mi havas domon: en la ciudad yo tengo una casa.
Los sustantivos en plural (domoj, libroj, etc.), cuando son complemento directo, llevan la "n" después de la "j". Ejemplos: La riĉa sinjoro havas domojn ( pronuncie "domoin", como "oin" en la palabra boina). Mi ŝatas legi librojn: me gusta leer libros.
Los adjetivos (bela, granda, bona), cuando acompañan a un substantivo en plural o singular, y son complemento directo, también toman la terminación "n". Ejemplos: Mi havas belan domon. Li legas (lee) bonan libron. Todo esto lo aprenderá mejor con la practica. Lo mismo otros detalles sobre el particular como, por ejemplo, que las palabras interrogativas (kiu, kio) también toman la terminación "n", cuando se hace una pregunta refiriéndose al complemento directo de una acción. Expresiones de uso corriente Mi pensas ke... Mi kredas ke... Mi opinias ke... Ĉu ne?: no es así? Kion vi pensas pri ĉi tiu afero (asunto)? Kion vi konsilas al mi?: Qué me aconseja?
|
||||||||||